Przysposobienie dziecka, potocznie zwane adopcją, to wyjątkowy akt prawny i emocjonalny, który tworzy trwałą więź między osobą dorosłą a dzieckiem, jak między biologicznym rodzicem a potomkiem. To nie tylko decyzja o zapewnieniu dziecku domu, ale także ogromna odpowiedzialność i wyraz miłości. W tym wpisie wyjaśniamy, kto może przysposobić dziecko, jakie są rodzaje tego działania oraz jak krok po kroku przejść przez ten proces.
Kto może przysposobić dziecko?
Nie każdy może zostać rodzicem adopcyjnym. Prawo jasno określa, kto może starać się o przysposobienie dziecka. Osoba lub osoby ubiegające się o przysposobienie muszą:
- być pełnoletnie,
- mieć pełną zdolność do czynności prawnych,
- nie być pozbawieni ani ograniczeni w zakresie władzy rodzicielskiej wobec innych dzieci.
Kandydat musi także wykazać się stabilnością życiową. Mowa tutaj zarówno o kwestii finansowej, jak i mieszkaniowej. Odpowiedni stan zdrowia fizycznego i psychicznego również jest istotnym elementem. Wszystko dlatego, że przysposobienie wiąże się z odpowiedzialnością za rozwój i dobro dziecka. Ostateczna decyzja o dopuszczeniu do adopcji zapada po analizie tych wszystkich aspektów przez odpowiedni ośrodek adopcyjny oraz sąd rodzinny.
3 rodzaje przysposobienia dziecka
W polskim prawie adopcyjnym wyróżnia się trzy główne formy przysposobienia. Różnią się one się zakresem zmian w relacjach prawnych między dzieckiem a jego rodziną biologiczną:
- Przysposobienie pełne rozwiązywalne – Prawa i obowiązki biologicznych rodziców zostają wygaszone. Dziecko natomiast zyskuje nową tożsamość prawną i przyjmuje nazwisko przysposabiającego, a także zostaje objęte jego władzą rodzicielską. Istnieje jednak możliwość rozwiązania tego rodzaju przysposobienia przez sąd w wyjątkowych sytuacjach.
- Przysposobienie niepełne – Więź wyłącznie między dzieckiem a osobą przysposabiającą. Stosunki prawne z rodziną biologiczną pozostają częściowo zachowane. Przykładowo biologiczny rodzic, wciąż sprawuje władzę rodzicielską. Tę formę wybiera w przypadku adopcji dziecka przez partnera lub małżonka jednego z biologicznych rodziców.
- Przysposobienie całkowite nierozwiązywalne – Władza rodzicielska rodziców biologicznych wygasła, a dziecko traci dostęp do informacji o swoim pochodzeniu. Więzi z rodziną biologiczną są całkowicie zerwane. Nową tożsamość dziecka natomiast wpisuje się w dokumenty. To rozwiązanie jest trwałe i nieodwracalne.
Jak przysposobić dziecko? Poradnik
Proces przysposobienia dziecka to wieloetapowa procedura. Pierwszym krokiem jest zgłoszenie się do ośrodka adopcyjnego. Kandydaci są wówczas szczegółowo informowani o kolejnych etapach, wymaganiach oraz o tym, co wiąże się z przyjęciem dziecka do rodziny. Na początku przyszli rodzice muszą dostarczyć szereg dokumentów, w tym:
- pisemny wniosek o adopcję wraz z uzasadnieniem swojej decyzji,
- krótki życiorys każdego z kandydatów,
- odpis aktu urodzenia oraz aktu małżeństwa (jeśli dotyczy),
- aktualne zaświadczenie o niekaralności,
- zaświadczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do opieki nad dzieckiem,
- dokumenty potwierdzające wysokość dochodów i sytuację mieszkaniową.
W przypadku par małżeńskich, zarówno mąż, jak i żona muszą wyrazić zgodę na adopcję. Gdy dokumentacja zostanie przyjęta, rozpoczyna się proces kwalifikacyjny. Wówczas bierze się udział w spotkaniach z psychologiem oraz przechodzi się wywiad środowiskowy. Dzieci powyżej 13. roku życia również muszą wyrazić zgodę na adopcję.
Po pozytywnej opinii ośrodka adopcyjnego następuje etap sądowy – to sąd rodzinny podejmuje ostateczną decyzję o ustanowieniu przysposobienia.
FAQ: przysposobienie dziecka
Co to znaczy, że dziecko jest przysposobione?
Przysposobienie oznacza, że dziecko zostaje prawnie przyjęte przez osobę dorosłą jako jej własne. Oznacza to, że między nimi powstaje pełna więź rodzicielska. Z jej racji dziecko zyskuje takie same prawa i obowiązki jak wobec biologicznych rodziców.
Co trzeba zrobić, aby przysposobić dziecko?
Aby przysposobić dziecko, należy zgłosić się do ośrodka adopcyjnego, złożyć wniosek i wymagane dokumenty, przejść rozmowy z psychologiem oraz wywiad środowiskowy. Na koniec sąd podejmuje decyzję o przysposobieniu.
Czy można przysposobić dziecko, które ma ojca?
Tak, ale tylko wtedy, gdy ojciec wyrazi na to zgodę, gdy pozbawiono go praw rodzicielskich lub nie żyje. Bez jego zgody lub odpowiedniego orzeczenia sądu do przysposobienia nie dojdzie.
Kiedy partner może przysposobić dziecko?
Partner może przysposobić dziecko swojego współmałżonka, jeśli ten wyrazi na to zgodę i nie stoi temu na przeszkodzie prawo. W takiej sytuacji adopcja dotyczy najczęściej dzieci wychowywanych już w rodzinie, a decyzję podejmuje sąd.